دنیای تدریس و آموزش زبان از نگاه استاد رفیع الله ثرایی، مدرس برتر زبان عربی

​

شاید برای شما عزیزان پیدا کردن یک استاد زبان عربی که در کار و نحوه تدریس خود حرفه ای باشد سخت به نظر برسد، اما دیگر هیچ جای نگرانی نیست، در آموزشگاه آنلاین زبان تیکا برای شما امکان آشنایی با اساتید مجرب و حرفه ای زبان عربی مانند آقای رفیع الله ثرایی فراهم شده است.

میشه لطفاً خودتونو معرفی کنید؟

بنده رفیع‌الله ثرایی دارنده‌ی مدرک ارشد فقه و مبانی و همچنین مدرس دانشگاه که نزدیک ده سال در دانشگاه‌های اصفهان درحال تدریس هستم و همچنین مدرس زبان فارسی به عرب ‌زبانان در دانشگاه آزاد واحد خراسان اصفهان هستم.
 

 چرا تدریس رو انتخاب کردید ؟

به لطف خدا وقتی وارد هر دانشگاه و هر رشته‌ای که شدیم و تدریس کردیم خدا را شاهد می‌گیرم و البته شکرگذارم که متعلم از ما راضی بوده و همه‌ی این‌ها را هم مرهون الطاف حضرت حق می‌دونم و چیزی از خودم واقعا ندارم. و دلیل انتخاب تدریس رو من علاقه فردی میدونم.

روند و الگوی تدریس شما به چه صورت است؟ 

معیار اول من در شروع آموزش اینه که ترس زبان‌آموز خودم را نسبت به زبان عربی بریزم، اکثر دوستان وقتی که وارد کلاس میشن خصوصا اونایی که دنبال مکالمه زبان عربی هستند حالت وحشت در چهره ‌ی اینها مشاهده می شه و در اولین فرصت من باید ترس ایشون رو از بین ببرم. به زبان آموز یادآوری میکنیم که می‌دونی اصلا ما می‌خوایم چیکار کنیم و اصلا قرار نیست چیزی رو حفظ کنیم و نمی‌خوایم کلمه ای را به شما یاد بدیم مگر شما نیاز داشته باشید. وظیفه‌ی من به عنوان مدرس زبان عربی یادآوری بسیاری از کلمات است که در گنجینه‌ی ذهنی فارس زبان و زبان آموز جدید ما به اصطلاح جا خوش کرده است.

در ابتدا از دوستان یک تست می‌گیرم و میگم من یک دقیقه به شما مهلت میدم شما اگر تونستی جمله‌ ای حدودا بیست کلمه‌ای معنادار، کامل، بدون فکر و بدون اینکه جایی جستجو کنی برای من بگی که حتی عربی هم توش نباشه و در جواب میگن استاد مگه امکان داره نتونم، بله خیلی راحت این کار را انجام میدم چون من فارس زبان هستم و عربی بلد نیستم. یک دیقه بهش مهلت میدم نیم دقیقه دیگه هم بهش اضافه می‌کنم ولی نمی‌تونه از پس این کار بر بیاد چون کلماتی که در جمله به کار میبره عربی است و اصلا فارسی نیست. بله نمی‌خوام بگم نشدنی و شدنی اما چون زبان ما با زبان عربی عجین و مخلوط شده اگر انسان به قول خودمون بداهه بخواد یک جمله‌ی فارسی بگه نمی‌تونه از پسش بر بیاد.

درباره شغل خود یعنی تدریس کردن چه نظری دارید؟

به نظر من مهم‌ترین رکن تدریس تعهد است، اگر تعهد نباشه تخصص قطعا لازم هست که در این قضیه شکی نیست زیرا بدون تخصص که اصلا فرد نمی‌تونه درس بده. خداروشکر من فکر می‌کنم این تعهد را دارم اولا چون تقریبا میشه گفت تمام کتاب‌هایی که مربوط به صرف و نحو و قواعد و ادبیات عرب را خوندم و مسلط هستم و تا اینجا حتما این تعهد را به خودم دادم که از عهده‌ ی کار برمیام اما توی حوزه‌ی تدریس وقتی در میدان عمل حضور پیدا کنی اونجا هم یک سری تعهدات عملی باید داشته باشی مثلا من در طول این مدتی که دارم در این سامانه تدریس می‌کنم امکان نداره یک دقیقه دیرتر از زبان‌آموز خودم وارد سامانه شده باشم و همیشه زودتر در کلاس حاضر شدم اما از اونور بسیار اتفاق افتاده که مثلا یک ساعت ما شده یک ساعت و نیم حتی گاهی از اوقات شده دو ساعت ببین تعهد نسبت به وقت تعهد نسبت به اینکه شما قرار نیست اونجا وقت گذرانی کنید و اون چیزی که نیاز زبان‌ آموز است را باید از قبل آماده کرده باشید و در کلاس زمان را برای این کار حدر ندهید. اگر قراره فایلی رو شما اونجا شیر (share) کنید و به اشتراک بگذارید و یا به قول عرب‌ها منتشر بکنید باید قبل از کلاس این کار را انجام بدهید.این تعهد باید دو طرفه باشه و زبان‌آموز هم اگر میخواد به جایی برسه اونم باید نسبت به کلاس تعهد داشته باشه.

اگر مدرس نمی‌بودید چه شغل دیگری را برای خود انتخاب می‌کردید؟

برای این سوال پاسخی وجود دارد که از بس این پاسخ‌ داده شده مربوط به همه‌ی مشاغل هم می‌تونه باشه شاید فکر کنیم کلیشه‌ای هست اما برای خیلی از افراد یک پاسخ جدی و واقعیه، من اگر تدریس رو هم انتخاب نمی‌کردم و در همین موقعیت با همین شرایط و همین درک از تدریس بودم باز هم تدریس را انتخاب می‌کردم یعنی اولویت اول من در همه جا تدریس هست. عزیزان بزرگواران دقت داشته باشید که علاقه را دست کم نگیرید اگر انسان به هیچکاری علاقه نداشته باشه و حتی اگر همه‌ی بدن انسان شش دانگ بره به طرف اون کار و بخواد انجام بده به نتیجه نمیرسه. برای مثال فردی باری را از روی زمین بلند می کنه اما ذهن و قلب او درگیر یک کار دیگه‌ای باشه قطعا این بار به مقصد نخواهد رسید. لذا شغل دیگه اگر تو این موقعیت بودم خیر قطعا همین را انتخاب می‌کردم.

یک خاطره از دوران تدریس خود بگویید

سال ها پیش یادمه در زمان کورونا در تیکا یک زبان آموزی داشتم و مادر ایشون با من تماس گرفت گفت که وقتی ایشون برای بچشون کلاس میگیرن هیچ معلمی نمی‌تونه کنترلش کنه و تا چند جلسه میان و بعدا رها می‌کنن و میگن ما نمی‌تونیم با ایشون کار کنیم و خیلی به قول ایشون بازیگوش یا پیش فعال هستند. من گفتم پناه بر خدا مشکلی نیست و شروع می‌کنیم. ما وقتی شروع کردیم جلسه‌ی اول این بچه پشت دوربین توپ آورد و داشت بازی می‌کرد در حالی که ما داشتیم درس میدادیم، من هم یکی از این بچه کوچولوهایی که اونجا توی خونمون بود و اتفاقا همون روزهایی که با ایشون کلاس داشتیم میومد اینا رو با هم رفیقشون کردم گفتم بشینید یه کوچولو با هم دیگه حرف بزنید و بعد بچه ها تبلت درآوردن و بازی نشون می‌دادن به هم و می گفتن این بازی رو می‌شناسی چه جوریه و حرف میزدن تا طی مدتی این ها با هم رفیق شدن بعد گفتم اگه دوست دارین انشالله بازم با هم صحبت کنید مستلزم اینه که الان دیگه توپ بذاری کنار بشینین پشت کامپیوتر و درس رو گوش بدید بعد من نیم ساعت به نیم ساعت میارم با همدیگه بشینید حرف بزنید. درسته که این الگو برای همه نمیشه پیاده کرد اما من با استفاده از این کار توانستم درس را به بهترین شکل ممکن به این بچه بدون ناراحتی یاد بدم.

وجه تمایز شما با دیگر اساتید چیست؟

من که خب ادعا ندارم که نسبت به بقیه دوستان امتیاز و برتری دارم چون تدریس عربی اون عزیزان رو هم ندیده‌ام اما بدون اینکه خودم رو با دیگران بخوام مقایسه کنم نکته‌ی اصلی که خدمتتون عرض کردم نسبت به کار خودم تعهد دارم و اگر بدونم تدریسم جوری هست که اثر نداره قطعا تدریس را کنار خواهم گذاشت و همواره دنبال نوآوری و ابداع هستم مرتب به قول عرب‌ها تفحص می‌کنم و از تدریس خودم و از زبان آموزان خودم بازخورد می‌بینم تحلیل می‌کنم. من وقتی که مدیر محترم سایت پیام دادن به من که می‌خوایم با شما مصاحبه بکنیم در همان لحظه پیام دادم به چندین زبان آموز خودم که نظر شما نسبت به تدریس من چیه و چنتا ویژگی مثبت از من بگید که یکی از دوستان نوشته بود ما بی‌حال داخل کلاس شما میاییم ولی سرحال از کلاس تون بیرون میریم.

گاهی از اوقات اتفاق افتاده ساعت هشت صبح هستش و طرف مقابل تازه از خواب بیدار شده و خمیازه می‌کشه و چرت می‌زنه ولی در انتها با نشاط از کلاس ما میره حتی موردی بود سال گذشته یکی از عزیزان تو کلاس بود و من در حال درس دادن بودم تا نیم ساعت کلاس را جلو بردیم ولی دیدم ذهنش اینجا تو کلاس نیست و یه کوچولو ناراحته بهش گفتم فلانی تو کلاس نیستی گفت واقعیت اینه ذهنم جای دیگست گفتم خب چرا نمی‌گی گفت که من دیگه شرمنده شدم یادم رفت قبل از کلاس به شما بگم که تعطیل کنید ولی یک دفعه یادم اومد کلاس داریم حیفم اومد کلاس رو از دست بدم و روم نشد. گفتم هیچ نگرانی نداره با اینکه نیم ساعت از کلاس رو رفتیم جلو تعطیل میکنیم و بعد برو یک ساعت استراحت کن برگرد یا بذار فردا بیا کلاس سر جاش میمونه علیرغم اینکه طبق استانداردی که حالا وجود داره تو همه‌ی سامانه‌ها وقتی استاد اومد اگر زبان‌آموز نیاد یا مثلا اگر استاد بیاد مشکل از طرف زبان‌آموز باشه هزینه باید بره تو جیب استاد اما من این کار را انجام ندادم.

کوتاه‌ترین زمانی که می‌شود زبان را در حد قابل قبول یاد گرفت چه مدت هست؟

من می‌تونم به جرات بگم که نمیشه یک زمان قطعی را مشخص کرد همانگونه که تو بقیه زبان‌ها نظر بقیه ی اساتید هم همین است. زبان‌آموز میاد و میگه در هفته چند جلسه بگیرم و پیشنهادی که من میدم اینه که میگم حداقل دو جلسه در هفته همون دو ساعت و حداکثر سه جلسه یا سه ساعت بعد میریم جلو مثلا چهار پنج جلسه کار می‌کنیم بهش میگم من نظرم نسبت به شما برگشت و پیشنهاد من اینه حداقل در هفته شش جلسه و حداکثر شش جلسه رو با هم داشته باشیم. خب خودش متوجه میشه یعنی شما شیش روز هفته رو می‌تونی کلاس بگیری یه روز بذار برای استراحت بنابراین دوستان دقت کنید انگیزه‌، علایق، توانایی‌ها متفاوت است و وقتی همه‌ی اینا دست به دست هم بده آدم می‌تونه بگه به یک فرد که شما چقدر وقت میبره برای اینکه این زبان را یاد بگیرید.

یادگیری زبان جدید چه سودی دارد؟

یک نظریه‌ای وجود داره که در آینده‌ ی نزدیک کشورهای اطراف ما و حوزه‌ی خلیج فارس و خاورمیانه یا الشرق الاوسط فرصت‌های بی‌نظیر شغلی را از جاهای دیگه خواهند ربود و اینجا به یکی از قطب های اقتصادی، روابط فرهنگی سیاسی اجتماعی و مراودات جهانی و بین‌المللی تبدیل خواهد شد. خب این یک نظریه‌ای است که امروزه کارشناسان روش بسیار تاکید دارن ما امیدوار هستیم ایران ما هم در این مرکزیت نه تنها جایی داشته باش بلکه به همت مدیرانمون که از امروز برنامه‌ریزی می‌کنن هم بستگی دارد. با چنین دورنمایی، آموزش زبان عربی و یادگیری این زبان عربی اهمیتش برای هر کسی که تو ایران داره زندگی می‌کنه مشخص می‌شه جدای از این دوستان دقت کنید یک جمله‌ای داره آقا امیرالمومنین خیلی قشنگه ایشان فرمودند: (اتزعم أَنَّكَ‏ جِرْمٌ‏ صَغِيرٌ وَ فِيكَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ) آيا گمان می‏كنى كه تو موجود كوچكى هستى در حالى‌كه دنیای بزرگی در تو نهفته است. انسان یک دنیاست یعنی می‌تونه دسترسی به همه‌ی عالم پیدا کنه و وقتی میخوان انسان رو تعریف کنن نشانه ‌ی اون توانایی‌هایش است. شما وقتی دو تا زبان یاد گرفتی توانایی‌های شما دو برابر میشه و من فکر می‌کنم همین جمله ر اگر بدونیم نه فقط حالا زبان عربی بلکه اهمیتش آموزش هر زبانی را در کنار این زبان به خوبی درک کردیم.

چه راهکارهایی برای ایجاد تعامل دارید و چطور با این تعامل باعث بازدهی بیشتر زبان‌آموز می‌شوید؟

به نظر من راه حل یک کلمه است که ما خودمون رو بگذاریم جای زبان‌آموز از نظر شخصیتی و روابط اجتماعی که ممکنه بعضیا در این موضوع خوب باشن یا خوب نباشن از نظر تربیتی در چه خانواده‌ای تربیت شده و... باید این ها را مورد برسی قرار داد و با توجه به شرایط با آنها تعامل داشت. البته من همینجا به پدرومادر توصیه کنم این مستلزم اینه که اون مادر یا پدری که بچشو میاره تو فضا و می‌سپاره دست استاد او هم باید به ما اعتماد کنه تا به مشکل بر نخوریم.

استاد زبان بودن چه حسی برای شما دارد؟

روانشناس ها توصیه می‌کنن میگن اگه میخوایی حال دلت خوب باشه حال دل یکی دیگه رو خوب کن. این که شما می‌دونی الان اون بنده‌ی خدا یه کلمه یاد گرفته حال دلش خوب و میدونه به توانمندی‌هاش اضافه شده و تو هم اینو درک می‌کنی حس بسیار عالیی به انسان دست میده و باعث تغییرات بسیار شگرفی در درون انسان می شود.

سخن پایانی

در پایان امیدواریم مصاحبه بالا به شما کمک کرده باشد تا انتخاب بهتری برای مدرس برتر زبان عربی داشته باشید. اگر به دنبال آموزش زبان آنلاین هستید، در آموزشگاه زبان تیکا تعیین سطح کنید و سپس از بخش اساتید زبان عربی با استاد رفیع الله ثرایی در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و یا مشاوره با پشتیبانی آموزشگاه زبان تیکا تماس بگیرید.
​