درس دوم آموزش گرامر ترکی

در درس دوم آموزش گرامر ترکی استانبولی با مبحث حرف های میانجی و ضمایر ملکی ترکی استانبولی آشنا میشویم. همچنین اشاره هایی به مبحث صرف افعال ترکی استانبولی خواهیم داشت. برای یادگیری و مرور بیشتر میتوانید فایل درس حروف میانجی و ضمایر ملکی ترکی استانبولی pdf را در انتهای مقاله دانلود کنید. قسمت قبلی این مجموعه با عنوان درس اول گرامر ترکی استانبولی: ساختار جملات مراجعه کنید.

حرف های میانجی در ترکی استانبولی 

همانطور که قبلا ذکر شد، سه بافر (y، n، s) وجود دارد. اینها برای حفظ قاعده "واکه + صامت" هنگام اضافه کردن پسوندها استفاده می شوند.

استفاده از "y":
با پسوند اتهامی استفاده می شود

مثال: Silgi+y+i = Silgiyi ("پاک کن")

با داتیو استفاده می شود. (حرکت به سمت چیزی)

مثال: Parti+y+e = Partiye ("به طرف")
استفاده از "n":
مورد استفاده با حروف جنسی [مالکیت]

مثال: Ayna+n+ın = Aynanın ("آینه")

  Aynası+n+ın = Aynasının (آینه او/او)

برای اسم هایی استفاده می شود که از قبل پسوند دارند

مثال: Boya+lar+ı+n+a = Boyalarına ("به رنگ آنها")

Oda+sı+n+dan = Odasından («از اتاقش»)
استفاده از "s":
فقط با پسوندهای سوم شخص (-ı، -i، -u، -ü) استفاده می شود.

مثال: Elma+s+ı = Elması ("سیب او/او")

ضمایر فاعلی در زبان ترکی استانبولی

ضمایر فاعلی در زبان ترکی استانبولی مانند فارسی جنسیت ندارند. نوع فاعلی این ضمایر به صورت زیر هستند:

Ben (من): Ben çok yoruldum. "من خیلی خسته ام."
Sen (شما) Sen çok yoruldun. "شما خیلی خسته هستید."
O (او) O çok yoruldu. "او خیلی خسته است."

بیز (ما): بیز چوک یورولدوک. "ما خیلی خسته ایم."
سیز (شما): Siz çok yoruldunuz. "شما خیلی خسته هستید."
اونلار (آنها): اونلار چوک یورولدولار. "آنها خیلی خسته هستند."
اشخاص اول، دوم و سوم برای تأکید بر موضوع به ترتیب نیاز به افزودن -k، -nuz و -lar دارند.

ضمایر ترکی استانبولی مفعولی

Ben (من)
Beni seviyorlar.
"آنها مرا دوست دارند."
با توجه به الگوی مصوت پسوند: i، ı، o، ö، u یا ü را به ضمایر فاعلی ترکی استانبولی اضافه کنید.

صفات و ضمایر ملکی ترکی استانبولی

در دستور زبان ترکی، ضمایر و صفات ملکی با قوانینی بسیار متفاوت از آنچه انگلیسی زبانان به آن عادت دارند، ساخته میشوند. در این بخش به دو موضوع می پردازیم: نحوه ساخت ضمایر ملکی و نحوه استفاده از حالت اختصاصی زبان ترکی استانبولی (مثنی). برای مسلط شدن به قوانین دستور زبان ترکی مطابق مثال های زیر سعی کنید جملات بیشتری بسازید.

ضمایر مالکیت

در زبان ترکی استانبولی، کلمات جداگانه ای وجود ندارد که مخفف ضمایر ملکی باشد. با این حال، پسوندهای (-m، -ım، -im، -um، -üm)، به صورت مزدوج، پس از ضمیر می آیند تا آن را ملکی کنند. بیایید به چند مثال نگاهی بیندازیم:

➢ Sen+in = Senin ("شما")
➢ Biz+im = Bizim ("ما")
ضمایر ملکی را می توان حذف کرد زیرا اسم هایی که آنها را تغییر می دهند پسوندهایی نیز دارند که دلالت بر ضمیر ملکی دارند. با این حال، اگر می خواهید بر ضمیر ملکی تاکید کنید، می توانید از آن در جمله استفاده کنید. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

➢ Benim valizim çok kuçük. ("چمدان من خیلی کوچک است.")
     Valizim çok küçük. ("چمدان من خیلی کوچک است.")
➢ Sizin aileniz nerede؟ ("خانواده شما کجا هستند؟")
     Aileniz nerede؟ ("خانواده شما کجا هستند؟")

صرف مالکیت ( جنسیت ها)

در حالت تصرفی، هر دو «مصاحب» و «دارنده» پسوند می‌شوند. در اینجا چند نمونه وجود دارد:

➢ Araba+nın anahtar+ı ("کلید ماشین")
➢ Elbise+nin düğme+si ("دکمه لباس")

6. صرف افعال ترکی استانبولی

آخرین نکاتی که امروز به آنها خواهیم پرداخت مربوط به افعال و صرف است.

← از آنجایی که این موضوعات بسیار مهم هستند، توصیه می کنیم که درس ما را در مورد 20 فعل برتر ترکی نیز مطالعه کنید و پست وبلاگ ما را در مورد صرف فعل ترکی بخوانید.

نحوه تشکیل انواع مختلف افعال
افعال مفعول با افزودن پسوندهای -n، -il یا -in تشکیل می شوند. در اینجا چند نمونه آورده شده است:

 Okumak ("برای خواندن")

 Oku+n+mak ("برای خواندن")

Germek ("کشش")

Ger+il+mek ("کشیده شدن")

Silmek ("پاک کردن")

 Sil+in+mek ("حذف شود")

افعال مربوط به انجام عمل با واسطه یا Causative verbs در گرامر زبان ترکی استانبولی با افزودن پسوندهای -dir، -t یا -ir تشکیل می‌شوند. در زیر چند نمونه آورده شده است:

Yemek ("خوردن")

Ye+dir+mek ("برای اینکه کسی بخورد")

Pişirmek ("آشپزی")

Pişir+t+mek (" پخته شدن")

İçmek ("نوشیدن")

İç+ir+mek ("نوشیدن کسی")
افعال بازتابی با افزودن پسوند -in تشکیل می شوند. به عنوان مثال:

Giymek ("پوشیدن لباس")

Giy+in+mek ("خود لباس پوشیدن")
افعال کنش متقابل با افزودن پسوند -iş تشکیل می شوند. مثلا:

 Çarpmak ("ضربه زدن")

Çarp+ış+mak («برخورد کردن»)

زمان گذشته نقلی یا şimdiki mükemmel zaman

این نوع از گرامر زبان ترکی استانبولی در چند مورد به کار میرود. زمان فعل های  حال کامل/ماضی نقلی در ترکی استانبولی şimdiki mükemmel zaman نامیده میشوند. برای آشنا شدن با کاربردهای آن به مثال های زیر توجه کنید.

وقتی گوینده چیزی را توضیح می دهد که شاهد آن نبوده، اما از شخص دیگری شنیده است

      Annem bana hediye almış. ("مادرم برایم هدیه خرید.")

      [مادرم به من گفت که این کار را کرده است، اما من او را در حال خرید آن ندیدم.]
 

هنگام گفتن یک داستان

      Güzel bir kız varmış. ("دختری زیبا بود.")

      [این یعنی من به عنوان گوینده دختر را ندیده ام، این فقط یک شخصیت در یک داستان است.]
  هنگامی که گوینده به کسی می گوید که او (گوینده) کاری را بدون توجه انجام داده است.

Durakta uyumuşum ve otobüsü kaçırmışım. ("من در ایستگاه اتوبوس خوابیدم و اتوبوس را از دست دادم.")

      [من متوجه نشدم که خوابیدم و اتوبوس را از دست دادم.]

Ben kitabı daha önce okumuşum. ("من قبلاً این کتاب را خوانده ام.")

      [من شروع به خواندن کتاب کردم، اما متوجه شدم که قبلا آن را خوانده ام و تا به حال فراموش کرده ام.]

کاربرد دیگر ماضی نقلی ترکی استانبولی وقتی است که درمورد رویای خودتان به کسی میگویید.

Rüyamda çok zenginmişim. ("من در رویای خود بسیار ثروتمند بودم.")

[این مانند داستان سرایی است. شما در مورد رویای خود به کسی می گویید که واقعیت ندارد.]
وقتی چیزی را تصور می کنید و به کسی می گویید

Mesela, benim iki çocuğum varmış. (مثلاً من دو بچه داشتم.)

[این دوباره واقعیت نیست. شما تصور می کنید که دو فرزند دارید.]

صرف فعل

در دستور زبان ترکی، صرف فعل بر اساس عوامل زیر است:

شخص / موضوع: در زبان ترکی، بر اساس شخص/موضوعی که به یک فعل اشاره می کند، پسوندهای مختلفی به آن اضافه می شود. حروف صدادار در پسوندها بر اساس قوانین هارمونی واکه ها تغییر می کنند.
تعداد مضامین: مفرد یا جمع بودن فاعل بر پسوندی که فعل دریافت می کند تأثیر می گذارد.
سطح صمیمیت: همانطور که در بالا ذکر شد، جمع "شما" نیز "شما" مودبانه است و قوانین یکسانی برای هر دو اعمال می شود.
زمان: بر اساس زمان، افعال پسوندهای مختلفی می گیرند.

جمع بندی

برای درس های بیشتر در زمینه قوانین گرامری میتوانید با سری آموزش دستور زبان ترکی تیکا همراه باشید. برای دانلود منابع به صورت رایگان نیز میتوانید از بخش منابع یادگیری زبان آنلاین تیکا کمک بگیرید.