انواع صفت در زبان عربی

در دستور زبان برای آنکه مقصود خود را درباره یک کلمه یا اسم بهتر و دقیق‌تر بیان کنیم باید آن را توصیف کنیم. اینجا است که صفت‌ها به کارمان می‌آیند. در همه زبان‌ها صفت‌ها جلوه دهنده کلام هستند و به زبان زیبایی می‌بخشند.

یادگیری صفت در زبان عربی بسیار مهم است؛ زیرا در مکالمات روزمره بسیار استفاده می‌شود. هر چه بیشتر به نحوه به کارگیری صفات در زبان عربی تسلط داشته باشید بیشتر به تسلط بر زبان عربی نزدیک می‌شوید. اما ابتدا باید بدانیم که صفت چه نقشی در ساختار دستور زبان عربی دارد.

زبان عربی به عنوان یکی از زبان‌های پرکاربرد در دنیا، قواعد خاصی برای انواع صفت دارد. صفت‌ها در این زبان هم به صورت مفرد و هم به صورت جمله می‌آیند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع صفت در زبان عربی بپردازیم.

صفت چیست؟

صفت درواقع اسمی است که چگونگی و حالت اسم پیش از خود را توصیف می‌کند. به اسمی که قبل از صفت می‌آید موصوف می‌گوییم. در زبان عربی صفت را تحت عنوان «نَعْت» و موصوف را تحت عنوان «مَنعُوت» به کار می‌برند.

جهت مطالعه بیشتر: گرامر عربی

رایج‌ترین وزن‌های صفت‌های عربی

رایج‌ترین وزن‌های صفت‌های عربی به صورت زیر است:

1. فَاعِلٌ
2. فَعِيلٌ كه متداول‌ترین است
3. فَعُولٌ
4. فَعْلانُ

انواع مختلف صفت در زبان عربی

همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، صفت‌ها در زبان عربی به دو صورت هستند که عبارت‌اند از:

۱. صفت مفرد

۲. جمله وصفیه

صفت مفرد چیست؟

صفت مفرد صفتی است که یک اسم باشد. صفت مفرد در چهار حالت از اسم قبل از خود (موصوف) پیروی می‌کند که عبارت هستند از:

۱. جنس (مذکر و مؤنث)

۲. عدد (مفرد، مثنی، جمع)

۳. معرفه یا نکره

۴. اعراب (رفع، نصب، جرّ)

برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید:

• رَأَیْتُ تِلْمیذاً نَظِیفاً.

همان‌طور که می‌بینید هم موصوف و هم صفت هر دو مذکر هستند، هر دو اسم نکره‌اند، هر دو مفرد هستند و هر دو اعراب نصب دارند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که یک استثنا در این بین وجود دارد، آن هم اینکه هرگاه موصوف در جمله جمع غیر انسان باشد، صفت آن بر خلاف تصور به صورت جمع نمی‌آید؛ بلکه از صفت مفرد مؤنث برای توصیف آن استفاده می‌کنیم.

به مثال زیر توجه کنید:

• أَیّامُ الدِّراسَةِ مِنَ الْأَیّامِ الْجَمِیلَةِ.

همان‌طور که ملاحظه می‌کنید أَیّامِ در این جمله جمع غیر انسان است و به همین خاطر صفت آن یعنی جَمِیلَةِ به صورت مفرد مونث به کار رفته است.

همچنین در زبان عربی کلماتی وجود دارند که مؤنث هستند؛ ولی علامت تأنیث ندارند و تحت عنوان «مؤنث معنوی» شناخته می‌شوند. صفتی که برای این کلمات به کار می‌رود به صورت مفرد مؤنث است. برخی از این کلمات عبارت هستند از:

1. شَمْس (خورشید)
2. أَرْض (زمین)
3. نَفْس (روح)
4. رِیح (باد)
5. دار (خانه)
6. عَیْن (چشم)
7. یَد (دست)
8. رِجْل (پا)

جمله وصفیه چیست؟

اگر یک جمله اسمیه یا فعلیه بعد از یک اسم نکره بیاید ما آن را صفت در نظر می‌گیریم و به آن جمله وصفیه می‌گوییم. جمله وصفیه همیشه اعراب موصوف خود را می‌گیرد و اعراب آن محلی است.

به مثال زیر توجه کنید:

• اَلسّاعَةُ کَنزٌ لا یَنفَدُ.

همان گونه که ملاحظه می‌کنید، در این جمله «کَنزٌ» اسم نکره و موصوف است و «لا یَنْفَدُ» جمله وصفیه.

نکته بسیار مهم و جالب در این مبحث این است که همان‌طور که خودتان هم‌میدانید اگر در زبان فارسی بخواهیم برای یک اسم به طور هم‌زمان هم صفت و هم مضاف‌الیه بنویسیم، ابتدا صفت می‌آید و بعد از صفت مضاف‌الیه قرار می‌گیرد.

در زبان عربی کاملاً برعکس این اتفاق رخ می‌دهد؛ یعنی ابتدا مضاف‌الیه را می‌نویسیم و سپس صفت را به دنبال آن می‌آوریم.

به مثال زیر توجه نمایید:

1. در زبان فارسی: چشم زیبای کودک

همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در این جمله ابتدا صفت (زیبا) آمده است و سپس مضاف‌الیه (کودک) قرار گرفته است.

2. در زبان عربی: طفلُ العَینِ الْجَمیلةُ.

اما در این جمله ابتدا مضاف‌الیه (العین) آمده و سپس صفت (جملیة).

تشخیص  موصوف و صفت از مضاف و مضاف‌الیه

در ابتدا به یک تعریف ساده از‌ مضاف و مضاف‌الیه می‌پردازیم:

وقتی دو اسم در کنار هم می‌آیند به طوری که اسم اول به اسم دوم اضافه شده باشد، به این ترکیب مضاف و مضاف‌الیه می‌گوییم.

• مثال: بابُ الصَّفِّ.

در این جمله «باب» مضاف و «الصف» مضاف‌الیه است و نکته قابل توجه این است که مضاف «ال» و «تنوین» نمی‌پذیرد.

نکته بعدی درباره مضاف و مضاف‌الیه این است که اگر اسم مثنی و جمع مذکر سالم مضاف واقع شوند حرف «ن» در انتهای آنها حذف می‌شود. به مثال زیر دقت کنید:

• برای مثنی: أَخَوَیْکُمْ.
• برای جمع مذکر سالم: مُعَلِّمُو الْمَدْرَسَةِ.

اعراب مضاف و مضاف‌الیه

اعراب مضاف بسته به اینکه چه نقشی در جمله داشته باشد متفاوت است؛ یعنی اعراب آن می‌تواند مرفوع، منصوب یا مجرور باشد؛ اما مضاف‌الیه همیشه مجرور است.

به چند مثال زیر توجه کنید:

۱. جاءَ الصَدِیقُ علیِ.

در این جمله مضاف یعنی الصدیق نقش فاعلی دارد و مرفوع است و علی مضاف‌الیه است و مجرور.

۲. رَأَیْتُ صَدیقَ علیٍ.

در این جمله مضاف در نقش مفعول واقع شده و منصوب است. مضاف‌الیه نیز طبق معمول مجرور است.

۳. سلَّمتُ عَلی صَدیقِ علیٍ.

در این جمله مضاف مجرور است.

فهرست صفات در زبان عربی

در زیر لیستی از صفت‌ها، رنگ‌ها، شکل‌ها، اندازه‌ها به زبان عربی در جدول قرار داده شده است. حفظ این جدول به شما کمک می‌کند تا کلمات بسیار مفید و مهمی را به دایره لغات عربی خود اضافه کنید.

سیاه	أَسْوَد
آبی	أَزْرَق
قهوه‌ای	بَنِي
طوسی	رَمَادِي
سبز	أَخْضَر
نارنجی	بُرْتُقَالِي
بنفش	بَنَفْسَجِي
قرمز	أَحْمَر
سفید	أَبْيَض
زرد	أَصْفَر
بزرگ	كَبِيْر
عمیق	عَمِيْق
بلند	طَوِيْل
باریک	ضَيْق
کوتاه	قَصِيْر
کوچک	صَغِيْر
بلند	طَوِيْل
ضخیم	سَمِيُّك
نازک	رَقِيْق
عریض	وَاسِع
دایره‌ای‌شکل	دَائِرِي
مستقیم	مُّسْتَقِيْم
مربع	مُرَبَّع
مثلثی شکل	ثُلَاثِي
تلخ	مَرِيْر - مُر
تازه	طَازَج
شور	مَالِح
ترش	حَامِض
تند	حَار
شیرین	حُلْو
تمیز	نَظِيْف
تاریک	ظَلَام
سخت	صَعْب
کثیف	قَذِر
خشک	جَاف
ساده	سَهْل
خالی	فَارِغ
گران	غَالِي
سریع	سَرِيْع
خوب	جَيِّد
سخت	صَعْب
سنگین	ثَقِيْل
ارزان	غَيْر مُكَلَّف
قوی	قَوِي
ساکت	هَادِئ
درست	صَحِيْح
آرام	بَطِيْء
نرم	نَاعِم
ضعیف	ضَعِيْف
خیس	رَطْب
غلط	خَاطِئ
جوان	شَاب

جملات ضروری برای سفر به کشور عراق

یادگیری زبان در تیکا

زبان عربی به عنوان یکی از سخت‌ترین زبان‌های دنیا برای یادگیری شناخته می‌شود. وجود قواعد و استثنائات متعدد در این زبان باعث شده یادگیری این زبان دشوار شود.

ما در آموزش زبان آنلاین تیکا با مجرب ترین اساتید یادگیری زبان شما را به عهده می گیریم و به پیشرفت هر چه بیشتر شما در مسیر یادگیری زبان کمک خواهیم کرد. پس فرصت را از دست ندهید و همین حالا با مراجعه به صفحه اساتید تیکا، استاد خود را انتخاب و یادگیری زبان را شروع کنید.